NEEM CONTACT OP VIA WhatsApp OF WhatsApp

Wat is comfortabel?

Comfortabel: een begripsonderzoek . Wat is de grens van je comfortzone?

Vrouw zit comfortabel te lezen in hoek van bank, dekentje, kat
Photo by Paige Cody via Unsplash

“Geluk is als de zon. Er moet een beetje schaduw zijn, wil de mens het comfortabel hebben.” (Otto Ludwig, 1813-1865)

Als comfort ver te zoeken is

Sinds de tweede coronagolf (oktober 2020) houdt het concept ‘comfortabel‘ me bezig.

We leven in oncomfortabele tijden. De externe omstandigheden zijn niet zoals we die zouden wensen. En beperkingen zoals ik er hieronder een aantal opsom, maken het ook mentaal moeilijker:

  • gezondheid van onszelf en van dierbaren is niet meer iets vanzelfsprekends
  • bedrijven en banen staan op de tocht
  • we hebben minder contact met vrienden en familie
  • er zijn minder mogelijkheden om uit te gaan en te ontspannen
  • de kunst- en cultuursector staat onder druk
  • huidhonger

Ik vraag me af of ik kan leren om me, ondanks moeilijke omstandigheden, comfortabel te voelen.

Dan is de vervolgvraag uiteraard welk begrip ik ga onderzoeken. Dat wordt: wat is ‘comfortabel‘?

Wat is ‘comfortabel’?

Comfortabel is een ander woord voor ‘gerieflijk‘. In de veertiende eeuw betekende het: versterking (con) van kracht (fort) door geneesmiddelen, bijstand, troost. Tegenwoordig gebruiken we het woord comfort voor materieel gemak.

Als ik me comfortabel voelt, zijn de omstandigheden behaaglijk en gerieflijk. Het is naar mijn wens (het ‘behaagt‘ mij: ik voel me omgeven/beschermd door aangename zaken). Er zit dan ook als het ware een haag, of een omheining, tussen mij en alles wat het leven mogelijk niet prettig maakt.

Waarom is comfort altijd tijdelijk?

Slecht nieuws: comfort is altijd tijdelijk. Ik zat pas een avondje heerlijk op de bank, dekentje erbij, kaarsen aan. Maar toen vroeg ineens de piep van de wasmachine mijn aandacht. En ik zat net weer lekker, en toen kwam mijn zoon beneden om iets met me te bespreken waarvoor ik mee moest kijken op zijn laptop.

Het leven is onzeker en veranderlijk. Ik kan me daar een beetje van afschermen, door mijn eigen prettige omstandigheden te creëren. Maar ik moet steeds weer uit die comfortzone als de omstandigheden veranderen. Al is het maar omdat na de zondag, altijd weer de maandag = werkdag volgt. En als ik niet in mijn eigen huis ben, heb ik de omstandigheden ook niet in de hand. Misschien wil ik graag het raam open, maar geeft mijn collega de voorkeur aan raam dicht en verwarming hoog.

Groeipijn: leer leven met moeilijke omstandigheden

Ik heb ontdekt dat de overtuiging dat het leven comfortabel en aangenaam moet zijn, dat ik daar op de een of andere manier recht op heb, mij belemmert. Die staat me in de weg om te leren leven met onzekere of moeilijke omstandigheden. En zulke omstandigheden zijn onvermijdelijk: steeds opnieuw ervaar ik een of andere vorm van ongemak, dat me uit mijn zogenaamde comfortzone haalt.

Dat is trouwens goed nieuws: volgens populair-psychologische theorieën is de zone net voorbij je comfortzone de plek waar je dingen leert. Waar je groeit, ondanks de pijn die dat met zich meebrengt.

(Noot: het is nog maar de vraag of die stelling waar is, dat je je comfortzone moet verlaten om te leren. Voor leren zijn stabiliteit, veiligheid en voorspelbaarheid belangrijke factoren gebleken. Misschien kun je beter de overtuiging dat het leven makkelijk en maakbaar is loslaten, samen met de overtuiging dat er iets zou zijn als een comfortzone).

Het ongemak van leven binnen een ‘ommuurde wijk’

Puissant rijke Amerikanen kiezen er vaak voor om een woning te kopen in een ommuurde wijk. Grote hekken, glasscherven erbovenop, bewakers met honden en geweren bij de ingang: hoe vrij ben je als je op zo’n plek woont? Ben je vrijer daarbinnen, of buiten zo’n wijk? Aangenaam kan het leven er zeker zijn. Best comfortabel, dat je niet wordt geconfronteerd met armen, daklozen, verkopers die van deur tot deur gaan om je een nieuwe energieleverancier aan te slijten.

Toch kun je ook in een rijke, ommuurde wijk, hoe behaaglijk de uiterlijke omstandigheden ook zijn, getroffen worden door ongemak. Zo’n muur beschermt je niet tegen andere wisselvalligheden van het leven, zoals een relatiebreuk, een ernstige ziekte of overlijden. Ik heb er geen bewijs voor, maar ik kan me voorstellen dat zoiets nog harder aankomt als het pluche je beschermt tegen klein alledaags ongemak.

“Er moet een beetje schaduw zijn”

Ik kom nog even terug op het citaat dat ik helemaal aan het begin van deze blog aanhaalde.

Otto Ludwig herinnert ons aan de functie van schaduw. Overmatig geluk kan net zo schadelijk zijn als overmatig zonnebaden. Op zijn tijd wat schaduw ervaren, is een voorwaarde voor geluk.

En misschien kan dat ons helpen om ook in deze onzekere tijden comfort te blijven ervaren. Juist het contrast met moeilijke momenten en ervaringen licht het comfort dat er nog steeds is, extra uit.

Maak dus niet de vergissing om je af te schermen van het leed dat in deze pandemie veel mensen treft. Of de fout te denken dat het jou niet kan overkomen. Nare ervaringen zijn onontkoombaar. En daarnaast kun je op allerlei manieren gerieflijkheid blijven ervaren. Gelukkig is alles tijdelijk en kun je steeds weer switchen tussen zon en schaduw.