Werkwoorden of zelfstandige naamwoorden gebruiken: maakt dat verschil? Jazeker! Niet alleen voor de leesbaarheid van je teksten, maar ook voor je denken en je vrijheid om te handelen.
To be or not to be: IS that the question?
Taal maakt onze werkelijkheid
Via taal geven we vorm aan onze werkelijkheid. Dat kun je vrij letterlijk nemen. Ieder woord drukt een concept uit, dat je in veel gevallen deelt met andere mensen die jouw taal spreken. Het is een ‘denk-ding’ dat een stukje van de werkelijkheid beschrijft, en soms ook beïnvloedt.
Ik werd daar weer aan herinnerd toen ik het boek las van Roek Lips: Wie kies je om te zijn? Gesprekken en gedachten over een nieuwe tijd. In een bijdrage over de mens-eigen drang naar controle, benoemde hoogleraar Noëlle Aarts daarin hoe onze taal kleurt wat we waarnemen, en hoe we vervolgens handelen. We zetten onszelf daarmee in de wereld. En soms zetten we ons ermee vast in een werkelijkheid die onveranderlijk lijkt.
Procestaal opent onze werkelijkheid voor nieuwe mogelijkheden
Procestaal (samenleven) drukt uit hoe dingen worden. Zelfstandig naamwoorden (kakkerlakkenplaag) drukken uit hoe dingen zijn, en hoe wij ten opzichte van dat ‘ding’ onszelf in de werkelijkheid neerzetten.
Als je iets een kakkerlakkenplaag noemt, is het duidelijk dat je vindt dat de aanwezigheid van een kakkerlak ongewenst is, en dat wij er een mate van controle over (willen) hebben. Door deze, vaak onbewuste, framing selecteer je bepaalde informatie wel (kijk! een spuitbus tegen kakkerlakken!), en andere niet (het nut van deze ‘onderkruipers’ in de natuur).
Het is voor je tekst fijn als je meer werkwoorden in je zinnen gebruikt, en ze niet volstopt met zelfstandig naamwoorden. Maar het helpt ook je denken om werkwoorden en andere proceswoorden te kiezen. Je richt jouw aandacht, en die van je lezer, daarmee namelijk op wat wordt, in plaats van wat is. Dat geeft ruimte om, voordat je informatie selecteert, om je heen te kijken wat er nog meer aan het ontwikkelen of ontstaan is. Je zet jezelf minder vast in je denken, en daarmee ook in je handelen: je stapt uit het denkraam van je kokervisie.