Leren is belangrijk. Dat vinden we allemaal. Maar wat is leren eigenlijk? En wat is het belang van blijven leren, blijven vragen? De praktisch filosoof begeleidt jou als denkmentor bij het beter leren denken.

Leren is ontdekken dat iets mogelijk is (Frits Perls)
Wat is leren?
Leren gaat over twee verschillende dingen.
Vaak denken we bij leren vooral aan schoolse kennis: feitjes en formules leren kennen, weten wat de hoofdstad van Azerbeidzjan is, enzovoort. Als je dat soort dingen leert, weet je iets wat je eerder nog niet wist.
Leren gaat ook over vaardigheden veroveren. Soms gaat dat over het toepassen van schoolse kennis. Andere keren is het meer praktisch, bijvoorbeeld hoe je handig een tafel timmert of een muur schildert.
Leren is dus een activiteit waardoor je kennis en/of je vaardigheden (je ‘ kunde’) toenemen.
Hoe kun je leren?
- bewust of onbewust (al doende)
- alleen of juist in een groep
- gepland of toevallig
- leren met een bepaald einddoel voor ogen, of leren omdat leren plezierig is
- door teksten te bestuderen, of door dingen te doen, te experimenteren
Er zijn heel variaties en vormen om te leren. Jij kan het ook!
Kunde = macht
Kunde betekent dat je ergens over kunt beschikken: het is een mogelijkheid met een eigenaar, een vaardigheid.
Je kunt beschikken over iets (zoals kennis) wat er al was, maar wat nog niet van jou was. Als je iets hebt geleerd, kun je iets wat je daarvoor niet kon. Het ligt voortaan in jouw macht.
Leren is in-formeren
Elk soort leren is in-formeren, letterlijk: ergens inbrengen van de vorm. Wat en hoe je leert, sluit aan bij je beginpositie: je start al met een vorm die zich in de loop van de tijd heeft ontwikkeld. En je drukt je eigen stempel op wat je leert: het ‘cadeau’ verandert terwijl het wordt gegeven.
Leren denken is leren vormen
Leren denken is een bijzondere vorm van leren.
Denken is het werken met vormen (begrippen).
Je kunt niet om het even wat denken: het materiaal stelt zijn eigen beperkingen! Het een is denkbaar, het ander ondenkbaar. (Denk je nu: hu? wat is denken eigenlijk? Lees dan deze tekst, over waarom denken niet is wat vaak wordt gedacht).
Wat is beter denken?
Beter denken is bijvoorbeeld dat je, waar iets eerst simpel leek, de complexiteit ervan gaat inzien. Op die positie kom je doordat je denken botst met de wereld, én doordat begrippen (denkvormen) zelf onderling gaan botsen.
Daardoor ontstaat er spanning in een begrip, totdat dat begrip onder de spanning bezwijkt en overgaat in een nieuw begrip. Je gaat dan denken over het denken zelf (in filosofentaal: je gaat je denken thematiseren).
Denkkunde
Je kunt dus zeggen dat leren denken inhoudt dat je je de vorm eigen maakt van het werken met vormen. Of, in andere woorden, dat je jezelf de vorm van het vormen eigen maakt. Beter leren denken is beter kunnen omgaan met begrippen, en de juiste samenhang daartussen kunnen aanbrengen.
Wat doet een praktisch filosoof om jou beter te leren denken?
In een gesprek met jou als bezoeker speelt het eigen, bewust gemaakte, denken van de praktisch filosoof over begrippen een beperkte rol. Wat hij of zij jou aanbiedt is niet deskundigheid over een bepaald begrip, maar deskundige hulp bij het ontwikkelen van jouw denken.
De praktisch filosoof kan terugkeren naar een ‘beginner’s mind‘: aansluiten bij hoe het is om minder te weten over (kunnen met) denken. Zij luistert schoon naar wat jij als bezoeker zegt.
Je zou zo iemand ook een denkmentor kunnen noemen: een meer ervaren persoon die, op basis van eigen kennis en ervaring, een minder ervaren persoon adviseert en begeleidt in de ontwikkeling van diens denken.
Als denkmentor is een praktisch filosoof vooral nieuwsgierig naar jouw denken, hoe dat werkt en waarin verbetering mogelijk is. Natuurlijk luistert ze ook empathisch naar de inhoud waarover je denkt, maar daar ligt niet de focus van haar interesse.
Daarom is elke kwestie die jou in je denken bezighoudt, geschikt om in te brengen. Een van de grote levensvragen, of iets waar je bijvoorbeeld in een vriendschap tegen aan loopt: de praktisch filosoof gebruikt dat als startpunt om jou te begeleiden bij beter leren denken.